به گزارش  مهر، استان های شمالی کشور به واسطه شرایط خاص جغرافیایی، آب و هوایی و جاذبه های بی نظیر گردشگری هر ساله پذیرای میلیون ها مسافر و گردشگری است که وارد  سه استان گیلان، مازندران و گلستان می شوند و با اقامتهای موقت و گذری و یا چند روزه خود، از مواهب خدادادی بهره مند شده و باعث رونق گردشگری و توسعه اقتصادی این دیار می شوند.

مازندران علاوه بر جاذبه های گردشگری مناطق جنگلی، آبشارها، اماکن مذهبی و تاریخی، سواحل آرام بخش و دلپذیر دریا در جنوب خزر و در ناحیه ای در امتداد شمالی این استان ها در طول حدود 700 کیلومتر، دارای سهم بالایی از جذب گردشگران در شمال کشور است.

در تابستان و فصل گرم سال شنا در دریا، رودخانه، سد، کانالهای آب و آب بندانها به عنوان یک تفریح و ورزش آرامش بخش برای ساکنین استانهای شمالی، مسافرین و گردشگرانی که وارد این استانها می شوند، محسوب می گردد.

متاسفانه سالانه به علت عدم آشنایی شناگران به فنون شنا،عدم شناخت از محیط و مجهز نبودن به تجهیزات اولیه، تعداد زیادی از هموطنان چه ساکنین بومی، چه مهمانان و مسافرینی که وارد این استانها می شوند، جان خود را از دست داده و به جای استفاده صحیح از این مواهب الهی خاطراتی تلخ و ناگوار برای بستگان، خویشاوندان و سایر هموطنان رقم می زنند.

به طور کلی شناگران به دو گروه بومی و غیربومی و از دو جنس زن و مرد و با سنین مختلف تقسیم شده که عموما در این بین نوجوانان و جوانان بیشترین تعداد غرق شدگان را به خود اختصاص می دهند.

در حال حاضر از 700 کیلومتر سواحل خزر در شمال کشور تنها محدوده اندکی دارای کاربری عمومی بوده و بقیه آن در اختیار سازمانهای دولتی و یا وابسته به دولت، شهرکها و مالکین خصوصی بوده که در آن ساخت و ساز صورت گرفته است.

بخشی از این سواحل نیز در قالب طرحهای سالم سازی ( طرح دریا) توسط شهرداری ها و بخش خصوصی و بخشی نیز در قالب مناطق حفاظت شده و با ایجاد راههای دسترسی توسط دولت مورد استفاده عموم مردم قرار می گیرد.

یک کارشناس حوادث معتقد است: با فرو رفتن فرد به زیر آ ب در حین شنا چنانچه آب وارد ریه او گردد، به اصطلاح می گویند فرد دچار غرق شدگی شده است که در این حالت تهویه هوا به درستی در بدن فرد صورت نگرفته و در این حالت میزان اکسیژن بدن به شدت کاهش یافته و نهایتا منجر به ایست قلبی و مرگ می گردد.

بهزاد پورمحمد افزود: در این وضعیت پس از اینکه فرد را از آب بیرون کشیده توسط فردی مطلع (ناجیان غریق و نیروهای امدادی) تنفس و نبض فرد را بررسی نموده و در بررسیهای اولیه در صورت فقدان کارکرد قلب و ریه، احیای قلبی و تنفسی به فرد داده می شود.

وی اظهار داشت: در این جاست که نقش ناجیان غریق، نیروهای امدادی و افراد بومی آموزش دیده در نجات جان غریق و حضور به موقع آنها در محل در ساعات اولیه حادثه (زمان صفر) بسیار موثر شناخته می شود.

معاون برنامه ریزی و آمادگی سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر کشور عدم آشنایی به فنون شنا، عدم آشنائی کافی با محیط شنا، مجهز نبودن به تجهیزات اولیه شنا، به هم خوردن تعادل عادی فرد در آب، طوفانی بودن دریا، به هم خوردن مورفولوژی بستر دریا و یا رودخانه در اثر پیشروی آب دریا و یا سیلاب را از عوامل موثر در افزایش غرق شدن ذکر کرد.

آنچه مسلم است کسانی که وارد آب می شوند تا شنا کنند، باید مهارتهای اولیه و فنون شنا را آموزش دیده و به طور دورای و مرتب نیز تمرین کنند. از طرفی بسیاری از افراد فکر می کنند اگر شناگر ماهری در استخر هستند، در محیط های طبیعی نیز به راحتی می توانند شنا کنند، در حالیکه شنا در دریا و سایر محیطهای طبیعی بسیار متفاوت با شنا در استخر است.

در بسیاری از موارد پیشروی و پسروی آب دریا و سیل در رودخانه ها و آبشستگی باعث تغییرات شدید زمین شناسی در بستر محیط های طبیعی شده که عموما باعث غرق شدن افراد در این محیط ها می شوند.

عدم وجود مکانهای عمومی کافی با امکانات اولیه مناسب رفاهی و بهداشتی، ناکافی بودن ناجیان غریق و نیروهای امدادی و خدماتی به علت ناکافی بودن اعتبارات در این بخش، عدم استفاده از جلیقه نجات توسط شناگران، ناکافی بودن امکانات امدادی، فقدان و یا ناکافی بودن تابلوها، پارچه نوشته ها و علائم هشدار دهنده در مناطق پرخطر و حتی در محدوده طرح های سالم سازی، عدم وجود قایق های گشت دریائی در کنترل مناطق پرخطر، عدم وجود سکوهای دیده بانی لازم و کافی در سواحل به خصوص در محدوده طرح های سالمسازی علاوه بر عوامل ذکر شده در افزایش مغروقین بسیار موثر هستند.

سالانه تعداد زیادی از هموطنان ما چه افراد بومی و چه مسافران و گردشگرانی که در فصل تابستان وارد استانهای شمالی می شوند در محیط های طبیعی از جمله دریا، سد، آب بندان و کانالهای آب غرق می شوند.

آمارها نشان می دهد در پنج سال گذشته (از سال 83 تا 87) بیش از 913 نفر در سواحل خزر در سه استان ساحلی غرق شده و به خاطر فعالیت موثر ناجیان غریق، گروههای امدادی و نیروهای خدماتی، این آمار به شدت کاهش یافته و طی این 5 سال حدود 26935 نفر در حال غرق شدن نجات پیدا کرده اند.

هر چند که این اقدامات ضروری بوده ولی با توجه به اهمیت موضوع و نیاز، امکانات موجود و اقدامات صورت گرفته، ناکافی است و توجه ویژه دولت در سطح ملی را می طلبد.

آمار نشان می دهد به ترتیب در سال 83 ،190 نفر ، در سال 84 ، 174 نفر، در سال 85، 185 نفر ، در سال 86 ،169 نفر، در سال 87 ،195 نفر در سواحل شمالی کشورغرق شده اند و نسبت نجات یافتگان در طی این 5 سال به ترتیب 2912، 3569، 4283 ، 7127 ، 9017 نفر بوده که بیانگر توجه ویژه مراکز امدادی به این امر مهم بوده است.

بر اساس آمار اخذ شده کمتر از پنج درصد از افراد در داخل طرح های سالمسازی غرق شده اند و آن هم زمانی بوده که طرح به علت طوفانی بودن تعطیل و یا ساعت فعالیت طرح به پایان رسیده است و 95 درصد غرق شدگان در خارج از طرح های سالم سازی، در مناطق ممنوعه، نقاط کور و خطر آفرین و در زمان طوفانی بودن دریا غرق شده اند.

همچنین آمار و اطلاعات نشان می دهد بیشتر از 70 درصد ازغرق شدگان غیر بومی بوده و بیشترین ساعات ناشی از مرگ و میر در اثر غرق شدگی نیز 14 تا 17 و در اغلب مواقه در روزهای تعطیل و ایامی که چندین روز به مناسبت های مختلف در کشور تعطیلی داشته و مسافران و گردشگران و حتی ساکنین بومی وقت بیشتری برای استفاده از دریا دارند، بوده است.

از طرفی آمار غرق شدگان چند سال اخیر نشان می دهد در فصل تابستان و پایان تعطیلات مدارس و شروع تعطیلات تابستانی و آغاز فصل گرما در ماههای خرداد، تیر، مرداد، شهریور بیشترین میزان غرق شدگی را در طول سال داشته و اکثر مغروقین در سنین بین 10 تا 40 سال و جوانان و نوجوانان و از نظر جنسیت نیز بیشترین غریق مربوط به مردها بوده است.

معمولا بیش از 70 درصد مغروقین مربوط به روزهای چهارشنبه، پنج شنبه و جمعه یعنی در ایام تعطیلات پایان هفته بوده، البته شرایط دریا و تعداد استفاده کنندگان از دریا و حجم مسافران ورودی به استانهای شمالی در این آمار بی تاثیر نیست مثلا در شهریور ماه امسال به مناسبت تقارن با ماه مبارک رمضان و کاهش مسافرتهای تابستانه پیش بینی می شود از تعداد مرگ و میر ناشی از غریق در دریا کاسته شود.

با توجه به تمرکز مراکز تفریحی، توریستی ، ویلاهای خصوصی، پلاژها و محل های اسکان مجتمع های تفریحی، راههای دسترسی سریع به ساحل، دسترسی به مبادی ورودی استان، وسعت و کیفیت سواحل، نوع و میزان خدمات، شرایط محیطی و بسیاری از عوامل تاثیرگذار دیگر و بر اساس آمار مقایسه ای پنج سال اخیر نشان می دهد که شهرستانهایی که مستقیما به راه های ارتباتی اصلی وصل می شوند و دسترسی مسافرین به سواحل آنها راحتر بوده بیشترین تعداد مغروقین را به خود اختصاص می دهند. 

هر چند که آمار غریق سالیانه در برگیرنده تعداد قابل توجهی از هموطنان عزیز ما بوده ولی حضور مسئولانه ناجیان غریق، نیروهای امدادی و افراد بومی مجرب در سواحل استانهای شمالی در نجات جان انسانها  بسیار موثر و ارزشمند است.

فرهنگ سازی، آموزش و افزایش آگاهی های عمومی (هم در شناخت خطر و هم در استفاده درست از محیط ) بسیار موثر بوده که توسط رسانه های ارتباط جمعی، خبرگزاری ها، روزنامه ها و مطبوعات ملی و استانی یا از طریق بروشورها و پارچه نوشته در سطح استانها انجام می گیرد.

شناسایی مناطق پر خطر و نصب علائم هشداردهنده در این محل ها، فعال نمودن طرحهای سالمسازی( طرح دریا) و یا محل هائی امن برای شنا با کیفیت و تعداد مناسب، بکارگیری ناجیان غریق و تیم های امدادی مجهز و آموزش دیده و تامین نیازهای آنها، تجمیع امکانات دستگاههای متولی و مدیریت صحیح بر منابع و هماهنگی بین سازمان های متولی، به کارگیری ویژه از بخش خصوصی در آموزش، تامین و تجهیز امکانات، به کارگیری تیم های نظارتی، بازرسی و گشت های ویژه در دریا و ساحل از جمله این اقدامات است.

در راستای فعالیت های انسان دوستانه و وظایف سازمانی، سالانه همزمان با گرم شدن هوا و شروع فصل تابستان با هماهنگی فرمانداری هاو با به کارگیری اکیپ های امدادی و خدماتی از جمله جمعیت هلال احمر، نیروی انتظامی، اورژانس 115، دانشگاههای علوم پزشکی، ناجیان غریق، تربیت بدنی، میراث فرهنگی و گردشگری، شهرداری ها، بخش خصوصی و ... خدمات ارزنده ای در کاهش غریق درسواحل شمالی کشور صورت می گیرد ولی به علت محدودیت های خاص این خدمات ارزنده کافی نبوده، اما ارزشمند است.

در حال حاضر به طور متوسط روزانه بیش از 600 نفر ناجی غریق و بیش از سه هزار نیروی امدادی و خدماتی در سواحل شمالی کشور در راستای فعالیت های امدادی و خدماتی و کاهش غریق از دستگاههای اجرائی فوق الذکر فعالیت دارند که به رغم امکانات اندک از توانائی بسیار خوبی برخوردارند.

ملی کردن طرح دریا با بودجه سالانه مشخص از سوی دولت، تقویت بخش خصوصی با پرداخت تسهیلات به خصوص به تعاونی های متشکل از ساکنین بومی سواحل ، شناسایی نقاط امن و ممنوعه توسط گروههای کارشناسی ، تعیین یک متولی مسئولیت پذیر جهت هدایت دستگاههای اجرائی ، تقویت فعالیت رسانه ها با هدف افزایش فرهنگ استفاده از دریا ، تقویت امکانات گروههای امدادی و خدماتی فعال ، ساخت سرویس های بهداشتی و امکانات رفاهی مناسب در طرح حای سالم سازی موجود ، مطالعه و داشتن یک طرح جامع همه جانبه با یک چشم انداز کوتاه مدت و دراز مدت در سواحل دریای خزر، می تواند در سیاستگذاری  کاهش تعداد غرق شدگان و به حداقل رساندن آن بسیار موثر باشد.